Koło Gospodyń Wiejskich w Strzemieszycach Wielkich jest jednym z najdłużej działających tego rodzaju kół w Dąbrowie Górniczej. Inicjatywa zrzeszenia kobiet w kole zrodziła się w 1930 roku, jednak za oficjalną datę założenia koła uznaje się rok 1932, kiedy to poświęcono sztandar reprezentacyjny Koła Gospodyń Wiejskich w Strzemieszycach Wielkich. Inicjatorką tych wydarzeń była Maria Kmiotek, która skupiła wokół siebie postępowe kobiety, patriotki, nauczycielki i działaczki, których głównym celem było uświadamianie kobiet. Jak pisze pani Kazimiera Czechowska w swoim pięknym referacie w kronice KGW „Ogromny nacisk kładziono na oświatę poprzez wspólne czytanie fachowych książek, prenumeratę czasopism. Zgłębiano wiedzę na temat wychowania i higieny dzieci, racjonalnego żywienia rodziny. Urządzano konkursy robótek ręcznych, na najpiękniejszy ogródek warzywny, kwiatowy, na czystość domu, hodowli kur itp.”
Działalność Koła przerwała II wojna światowa, podczas której jakakolwiek działalność organizacyjna była zabroniona. Po zakończeniu działań wojennych, w 1945 roku dzięki staraniom Marii Kmiotek KGW w ilości 42 członkiń wznowiło swoją działalność. Członkinie w tym czasie skupiały się przede wszystkim na pomocy dzieciom, które utraciły swoje rodziny podczas wojny: organizowano zbiórki na Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, a także na Fundusz Odbudowy Stolicy czy PCK. W czynie społecznym kobiety z KGW brały udział w budowie szkoły 1000- lecia, drogi na cmentarz czy sadzeniu zieleni miejskiej w Strzemieszycach Wielkich. Prowadziły zespołową uprawę warzyw i idąc z postępem jako pierwsze wprowadzały najnowsze mieszanki żywieniowe dla trzody chlewnej w swoich gospodarstwach.
KGW Strzemieszyce Wielkie od samego początku zrzeszało bardzo dużą liczbę kobiet – aktywistek, które przez dziesiątki lat czynnie uczestniczyły w życiu mieszkańców Strzemieszyc Wielkich i całej Dąbrowy Górniczej. Początkowo działalność Koła skupiała się na edukowaniu kobiet mieszkających na terenach zielonych poprzez prowadzenie kursów: gotowania, szydełkowania, kroju i szycia, ogrodnictwa, pieczenia ciast. Dbano o to, aby uświadomić kobiety jakie mają prawa, dzięki czemu częściej podejmowały one pracę zawodową albo działały na rzecz gminy i powiatu. W latach 60 – tych XX wieku do Koła Gospodyń Wiejskich w Strzemieszycach należało aż 78 pań. Wszystkie, w samodzielnie uszytych strojach ludowych, podtrzymywały i przekazywały młodszym pokoleniom tradycję ludową z terenu Zagłębia Dąbrowskiego.
Dzisiaj liczba Członkiń jest mniejsza, ale panie z KGW nadal niestrudzenie pokazują swoje umiejętności na corocznych festynach, dożynkach czy konkursach kulinarnych, gdzie zawsze ich potrawy zdobywają wielkie uznanie. Specjały przygotowywane przez gospodynie to kluski tlone, pierogi, chleb pieczony na liściu kapusty, pasztety, kwas chlebowy oraz domowe ciasta. W tegorocznej XIII edycji festynu pt: „Chlebem i solą. Raz na ludowo” KGW zajęło I miejsce w konkursie muzycznym. Obecnie mocno angażują się we współpracę z Miejską Biblioteką Publiczną, filia nr 8 w Strzemieszycach Wielkich, gdzie cyklicznie prezentują swoje umiejętności na „Regionalnych warsztatach z KGW”. Członkinie w odświętnych strojach pokazują mieszkańcom Strzemieszyc dawne tradycje kulinarne np. :jak zrobić tradycyjny zakwas na żur, jak dawniej kiszono kapustę czy ubijano masło. Podczas owych spotkań panie z KGW prezentują wykonywanie tradycyjnych palm wielkanocnych, haft krzyżówkowy oraz opowiadają o dawnych, zapomnianych zwyczajach świątecznych. Same także chętnie biorą udział w kursach i warsztatach ucząc się nowego rękodzieła, tak jak np. robienia makramy, decoupage czy filcowania.
Gospodynie biorą także czynny udział w różnych uroczystościach kościelnych, wydarzeniach państwowych i regionalnych. Uświetniają pięknymi, tradycyjnymi strojami obchody dnia strażaka, seniora, dnia kobiet, dnia matki, procesje podczas święta Bożego Ciała i w czasie Wielkanocy. KGW uczestniczy również w dożynkach, organizuje wycieczki oraz pielgrzymki. Na miejskich dożynkach panie prezentują regionalne pieśni takie jak: „Szumi jawor szumi”, „Chodziła po polu i zbierała kłosy”, „Tam koło młyna, rośnie kalina” czy „Szczemieszycanka Ci ja”.
Ważnym elementem lokalnego patriotyzmu jest strój ludowy. Koło Gospodyń Wiejskich od lat tradycje stroju pielęgnuje i z dumą prezentuje. Strój ludowy damski, noszony przez panie z KGW składa się z czerwonej sukni wiązanej u góry niczym gorset czerwoną wstążką. Sukienka ma długość ¾ i cała jest pokryta ornamentyką roślinną. Pod sukienkę panie zakładają białą bluzkę z długim rękawem obszytym dookoła koronką. Bluzka posiada także duży ozdobny kołnierz wykończony koronką. Na szyję zakładany są 3 sznury czerwonych korali. Na sukienkę panie zakładają białą zapaskę, czyli fartuszek (nieco krótszy od spódnicy) wiązany z tyłu na kokardę. Gospodynie podczas swoich występów zarzucają na ramiona białe chusty w kwiaty, brzegi wykończone frędzlami (wykonane na styl krakowski). Do stroju ludowego panie zakładają czarne półbuty. W takich strojach występują podczas ważnych uroczystości kościelnych, regionalnych, ale także podczas festynów, dożynek czy też konkursów kulinarnych.
Koło Gospodyń Wiejskich w 2017 r. nabyło nowe stroje ludowe. Spódnica jest koloru czarnego w czerwone róże, tak samo jak i gorset, który wiązany jest z przodu czerwoną wstążką. Dodatkowo gorset (stanik) obszyty został dookoła czerwoną lamówką. Bluzki, fartuszek oraz chusty są takie same jak w stroju czerwonym. W przygotowaniu jest także trzeci rodzaj strojów odświętnych w kolorystyce niebieskiej.
Strzemieszyckie Koło Gospodyń Wiejskich powstało 90 lat temu i do dziś, dzięki jego Członkiniom, tradycje ludowe są mądrze i konsekwentnie kultywowane w naszym mieście. Niewyczerpana energia Członkiń KGW jest nieodłącznym elementem życia nie tylko społeczności skupionych w dzielnicach zielonych Dąbrowy Górniczej, ale także centrum miasta. Takiej energii i zaangażowania można życzyć wielu młodszym mieszkańcom miasta, samym zaś Paniom z Koła Gospodyń Wiejskich w Strzemieszycach Wielkich życzyć należy wielu jeszcze tak cennych inicjatyw i wielu okrągłych rocznic do świętowania.
Przewodniczące Koła
od 1932 do 1939 r.
- MARIA KMIOTEK
- ANASTAZJA BARGLIK –ŻUREK
- KAZIMIERA MIANOWSKA
- PAULINA MACHERA
- EUGENIA KALĘBKA
Po 1945 r. do 2022 r.
- MARIA KIEŁKIEWICZ
- MARIA KOZIOŁ
- BRONISŁAWA WALOTEK
- MARIA DUDA
- MARIA KOZIOŁ (po raz drugi)
- FELICJA STĘPNIEWSKA
- WIESŁAWA SIWEK
- HALINA ŚLĘZAK
- ANIELA SROKA
- RYSZARDA STOLAREK
- JANINA ŚWIERCZYNA od 2012 r. do dziś.
Członkinie Koła Gospodyń Wiejskich w Strzemieszycach Wielkich -2022 r.
- Janina Świerczyna – Przewodnicząca
- Regina Konopka
- Maria Cikalska
- Teresa Koza
- Teresa Bilewicz
- Barbara Kozioł
- Halina Koziak
- Elżbieta Bryzik
- Zofia Górzyńska
- Danuta Ziętek
- Agnieszka Dróżdż
- Barbara Grzebielucha
- Stanisława Jaworska
- Henryka Mordaka
- Grażyna Banasik
- Donata Mikołajczyk
- Małgorztata Osiecka
- Elżbieta Brachaniec
- Teresa Stochel
- Jolanta Frydrych
Seniorki: Zenona Kowalska, Maria Lekstan
Oprac. Olga Lulek
