Gołąb pocztowy był wykorzystywany przez człowieka od czasów starożytnych aż po wiek XX, głównie w celach militarnych. Nic zatem dziwnego, że jego hodowlą, z czasem o charakterze bardziej hobbystycznym, zajęli się liczni mieszkańcy, także na Śląsku i w Zagłębiu.
W Polsce do chwili odzyskania niepodległości wolno było hodować gołębie pocztowe w byłym zaborze pruskim i austriackim. Natomiast w byłej Kongresówce (zabór rosyjski, obejmujący nasze Zagłębie) za posiadanie gołębi pocztowych groziły surowe kary. Stąd też na ziemiach zaboru rosyjskiego rozwinęła się hodowla gołębi innych ras i gołąb pocztowy musiał dopiero wywalczać sobie prawo obywatelstwa.
Po zjednoczeniu ziem Rzeczypospolitej miłośnicy gołębi pocztowych przystąpili masowo do zakładania gołębników i tworzenia organizacji hodowców. Wysiłki ich poparło wydatnie Ministerstwo Spraw Wojskowych i w roku 1925 uchwalona została przez Sejm ustawa o gołębiach pocztowych oraz powstała centralna organizacja gołębiarstwa pocztowego w Polsce pod nazwą Zjednoczenie Polskich Stowarzyszeń Hodowców Gołębi Pocztowych. Od tej chwili hodowla gołębi pocztowych w Polsce otrzymała ochronę prawną i stanęła na mocnych podstawach organizacyjnych. Nowo powstałe gołębniki zaczęto zasilać wysokowartościowym materiałem rozpłodowym sprowadzanym z Górnego Śląska. Nabyto również pewną ilość gołębi w Belgii, a wojskowe stacje gołębi pocztowych zaczęły przydzielać gołębie bezpłatnie początkującym hodowcom.
Ponieważ dawał się odczuwać dotkliwy brak literatury fachowej, Zarząd Zjednoczenia powołał do życia własny organ fachowy, ilustrowany miesięcznik propagandowo-informacyjny pt. „Hodowca Gołębi Pocztowych”. Czasopismo to zamieszczało ciekawe artykuły fachowe dotyczące hodowli i tresury gołębi pocztowych oraz prowadzi bogaty przegląd życia organizacyjnego i fachowej prasy zagranicznej.
Zorganizowani hodowcy gołębi pocztowych stanęli do apelu na wezwanie Naczelnego Wodza i uchwalili ufundować z dobrowolnych składek gołębnik polowy na podwoziu samochodowym w darze dla naszej Armii. Od roku w miesięczniku „Hodowca Gołębi Pocztowych” prowadzona jest rubryka składek na ten piękny cel.
Rokrocznie w miesiącach letnich przeprowadzane były masowe ćwiczenia gołębi i organizowane loty konkursowe na dalekie odległości. Hodowcy, których gołębie wracają pierwsze z lotów konkursowych, otrzymują nagrody pieniężne i honorowe.
Że nasze młode gołębiarstwo pocztowe zasłużyło sobie na uznanie czynników państwowych, dowodzi fakt, że Protektorem Zjednoczenia Polskich Stowarzyszeń Hodowców Gołębi Pocztowych był Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski.
Hodowcy gołębi ze Strzemieszyc wyrobili już sobie dobrą markę. Świadectwem ich klasy są zdobywane wciąż nowe nagrody i trofea. Dlatego w tym krótkim artykule chciałbym przypomnieć początki tego ruchu hobbystycznego w naszej miejscowości.
1 lutego 1938 roku Zarząd Główny Krakowskiego Okręgowego Związku Hodowców Gołębi i Stowarzyszeń Hodowców Gołębi podjął uchwałę o założeniu w Strzemieszycach oddziału związku pod nazwą Koło Hodowców Gołębi Pocztowych.
Krakowski związek działał na terenie przedwojennego województwa krakowskiego. Z województwa kieleckiego obejmował on swoim zasięgiem także powiaty będziński, miechowski, olkuski i zawierciański, a w województwie śląskim powiaty bielski i cieszyński. Podlegał Zjednoczeniu Polskich Stowarzyszeń Hodowców Gołębi Pocztowych w Warszawie.
Zebranie organizacyjne koła strzemieszyckiego odbyło się 2 lutego 1938 roku. Pocztę do hodowców kierowano w owym okresie na adres Kazimierza Praskiego ze Strzemieszyc mieszkającego w domu kolejowym nr 30. Gołębiarze obrali sobie lokum w pomieszczeniu zajmowanym przez Związek Byłych Ochotników Wojska Polskiego w domu kolejowym numer 32. W 1939 roku przeniesiono siedzibę koła do domu Józefa Urbańskiego przy ulicy Piaskowej 2.
Zebrania odbywały się co niedzielę po południu. Początkowo miesięczna składka członkowska wynosiła 60 groszy by w 1939 roku wzrosnąć do jednego złotego. Głównym zadaniem strzemieszyckich gołębiarzy była hodowla i ćwiczenia gołębi oraz uświadamianie społeczeństwa o przydatności gołębi w czasie wojny.
We władzach koła w 1938 roku zasiadali: Feliks Kozerski jako prezes, Jan Lubiatowski zastępca, Kazimierz Praski sekretarz, Józef Urbański skarbnik oraz Marian Witas jako członek zarządu.
Koło obejmowało swoim zasięgiem nie tylko same Strzemieszyce Wielkie, ale także pobliskie Strzemieszyce Małe, Gołonóg, Dąbrowę Górniczą i Łagiszę.
Lista członków koła w 1938 roku przedstawiała się następująco:
- Antoni Bagiński (Strzemieszyce Wielkie),
- Teofil Kalembka (Strzemieszyce Wielkie),
- Jan Morgenstern (Strzemieszyce Wielkie),
- Mieczysław Nogieć (Strzemieszyce Wielkie),
- Antoni Flak (Strzemieszyce Małe),
- Wincenty Duda (Strzemieszyce Małe),
- Bronisław Chyla (Strzemieszyce Małe),
- Jan Wojciechowski (Dąbrowa Górnicza),
- Julian Zyguła (Dąbrowa Górnicza),
- Franciszek Lipiński (Dąbrowa Górnicza),
- Józef Smółka (Gołonóg),
- Włodzimierz Grunwald (Gołonóg),
- Stefan Kwiecień (Gołonóg),
- Antoni Strzałkowski (Łagisza).
Na posiedzeniu władz koła 2 lutego 1939 roku nastąpiła zmiana władz. Prezesem został Józef Urbański, zastępcą Jan Lubiatowski, skarbnikiem Jan Morgenstern, sekretarzem Feliks Kozerski, gospodarzem Marian Witas, a w skład komisji rewizyjnej weszli Antoni Bagiński, Julian Zyguła, Antoni Flak i Edward Kowalski.
Niestety był to już końcowy okres pokoju w Europie. Dalszy rozwój tej organizacji przerwała II wojna światowa.
Arkadiusz Rybak
